Wat is mystiek?
Mystiek komt in alle tijden en alle religies voor. Je zou een mystieke ervaring kunnen omschrijven als je aangeraakt voelen door Datgene dat jou als mens volkomen overstijgt, en waar je toch in je kern één mee bent.
Zo’n gewaarwording gaat gepaard met het verlangen, en soms ook met de ervaring, één daarmee te zijn en daarin op te gaan.
Het mystieke bewustzijn kan vanaf de vroege jeugd in een mens aanwezig zijn, of ontstaan in een lang groeiproces.
Mystieke doorbraakervaring
Soms is er sprake van een mystieke doorbraakervaring, waarin iemand zich er met een schok van bewust wordt dat hij aangeraakt wordt door Dat wat niet onder woorden te brengen is, en waarmee hij tijdens die ervaring sterke gevoelens van eenheid kan hebben.
Een dergelijke ervaring kan bijvoorbeeld plaatsvinden in of na een crisis in het leven, of in de natuur, waar een mens zich één kan voelen met het grotere geheel waarvan hij deel uitmaakt.
Mystieke weg
Op de mystieke doorbraakervaring kan een mystieke weg volgen, die bij elke persoon verschillend verloopt doordat de tijd en cultuur die weg kleuren, evenals de persoonlijke geschiedenis en karaktereigenschappen van de persoon die dit overkomt.
Maar er is sprake van duidelijke overeenkomsten, zoals het met vallen en opstaan steeds minder centraal stellen van jezelf, het zogenaamde ‘kleine ik’,
en het steeds meer centraal stellen van het Wezenlijke, de kern, het Goddelijke, God, de Goddelijke Liefde, Bewustzijn, of hoe je Dat wat niet onder woorden te brengen is ook probeert aan te duiden.
Dat je ‘’Dat’’ wat het Wezenlijke is niet onder woorden kunt brengen, en er alleen maar naar kunt verwijzen, is ook één van de vele paradoxen die met de mystieke weg verbonden zijn.
Je wilt niets liever dan het Geheim in de meest lyrische woorden bezingen, maar beseft telkens weer, dat Dat Wat Is, en dat het Geheim van alle dingen is, hoogstens aan te duiden valt, maar nooit in woorden of beelden te vangen.
Omvorming
De mystieke weg brengt een diepgaand proces van omvorming van de persoonlijkheid met zich mee, waarin de liefde voor de medemens en voor al wat leeft een grote rol speelt.
Je voelt een diepe solidariteit met alle wezens die lijden. Zo word je steeds meer een mens die alleen nog maar wil dienen.
Het gaat je steeds minder om jezelf. Zo is de mystieke weg een stervensproces van het eigen op zichzelf betrokken ‘ik’, om zo steeds meer geboren te worden in de Goddelijke Liefde. Een levenslange weg die zich met vallen en opstaan aan je voltrekt.
Maatschappelijke betrokkenheid
Mystici hebben zich door de eeuwen heen als uiting van deze mystieke weg op vele manieren ingezet voor hun medemensen, de dieren en de natuur. Bijvoorbeeld door:
• te zorgen voor mensen en dieren die lijden
• te strijden voor gelijke rechten voor alle mensen
• zich in te zetten voor vrede
• het voeren van actie tegen de oorlog in Vietnam, en tegen kernwapens
• het steunen van vluchtelingen
• het bestrijden van armoede
• het opkomen tegen racisme en andere vormen van discriminatie
• zich in te zetten voor de dieren, de natuur en het klimaat.
∞∞∞∞∞∞∞∞
Literatuur
– Encyclopedie van de mystiek (2003). Kok, Kampen en Lannoo, Tielt, 2003.
– Oliver, P. (2009). Mysticism; A Guide for the Perplexed. Continuum, New York-London.
– Paper, J. (2004).The Mystic Experience. A Descriptive and Comparative Analysis, SUNY series in Religious Studies, S.U.N.Y., New York.
– Forman, R.K.C. (1990). The Problem of Pure Consciousness; Mysticism and Philosophy. Oxford University Press, Oxford-New York.
– Underhill, E. (2003). Praktische mystiek voor nuchtere mensen. Carmelitana, Gent.
– Underhill, E. (2002). Mysticism: A Study in the Nature and Development of Spiritual Consciousness. Dover Publications.
– McGinn, B. (2004). The Presence of God
– McGinn, B. (2004). A History of Western Christian Mysticism. Crossroad.
– James, W. (1902). The Varieties of Religious Experience.
(Nederlandse vertaling: Varianten van religieuze beleving; een onderzoek naar de menselijke aard. De Haan, 1963).
– Inge, W.R. (1899). Christian Mysticism, (Bampton Lectures).
– Underhill, E. (1911). Mysticism.
– Huxley, A. (1957). The Doors of Perception.
– Zaehner, R.C. (1`957). Mysticism: Sacred and Profane, 1957
(Nederlandse vertaling: Mystiek: sociaal en profaan, 1969).
– Stace, W.T. (1961). Mysticism and Philosophy.